Một nghiên cứu đăng trên tạp chí Environmental Science & Technology đã kiểm nghiệm 36 loại bao bì nhựa đựng thực phẩm đến từ nhiều quốc gia và phát hiện: gần như tất cả các mẫu đều chứa các hóa chất có khả năng gây rối loạn nội tiết và trao đổi chất. Đáng lo ngại hơn, nhiều chất trong số đó chưa được xác định danh tính rõ ràng và chưa có đánh giá đầy đủ về độc tính dài hạn.

Nghiên cứu nói gì?

Phạm vi kiểm nghiệm: 36 sản phẩm bao bì nhựa đựng thực phẩm từ Đức, Na Uy, Hàn Quốc, Anh và Mỹ.
Kết quả tổng quan: Hầu hết mẫu đều rò rỉ hỗn hợp hóa chất có thể tác động tiêu cực đến hệ nội tiết và chuyển hóa của cơ thể.
Vấn đề định danh: Nhiều hóa chất là các hợp chất phức tạp, chưa được nhận diện đầy đủ, gây khó khăn cho quản lý và đánh giá rủi ro.

Những chỉ dấu sinh học bị ảnh hưởng

Nghiên cứu sử dụng các phép thử hoạt tính sinh học để đo khả năng kích hoạt hoặc ức chế một số thụ thể liên quan đến nội tiết và chuyển hóa:

33/36 mẫu kích hoạt thụ thể PXR — thụ thể liên quan đến cơ chế giải độc, điều hòa đường huyết và chuyển hóa lipid.
23/36 mẫu kích hoạt thụ thể PPARγ — tác nhân quan trọng trong biệt hóa tế bào mỡ, từ đó có thể liên quan đến nguy cơ rối loạn chuyển hóa.
14 mẫu có hoạt tính ức chế testosterone.
18 mẫu thể hiện hoạt tính bắt chước estrogen.

Những tín hiệu này cho thấy hỗn hợp hóa chất rò rỉ từ bao bì nhựa có thể can thiệp vào các trục nội tiết và con đường chuyển hóa quan trọng của cơ thể.

Loại nhựa nào rủi ro hơn?

PVC, PUR, LDPE: Có xu hướng rò rỉ hóa chất mạnh hơn.
PET và HDPE: Mức rò rỉ thấp hơn tương đối, nhưng không đồng nghĩa là hoàn toàn an toàn.
Bao bì in màu/hoa văn: Nguy cơ rò rỉ tăng do mực in và phụ gia.

Ngoài ra, tính chất của thực phẩm và điều kiện sử dụng cũng ảnh hưởng mạnh đến mức độ rò rỉ.

Khi nào rò rỉ tăng mạnh?

Nhiệt độ cao: Đựng đồ nóng, hâm nóng trong bao bì nhựa làm tăng rò rỉ.
Thời gian tiếp xúc dài: Bảo quản lâu trong nhựa khiến hóa chất có nhiều thời gian khuếch tán.
Thực phẩm dầu mỡ hoặc có tính axit: “Hút” hóa chất từ nhựa mạnh hơn so với đồ khô, trung tính.

Tại sao đây là vấn đề toàn cầu?

Chuỗi cung ứng nhựa mang tính công nghiệp hóa và toàn cầu hóa, với hàng nghìn phụ gia, chất ổn định, chất tạo màu, chất hóa dẻo… Nhiều hợp chất trong số này không được ghi nhãn cụ thể, khó truy vết, và chưa có đánh giá độc tính đầy đủ. Vì vậy, rủi ro không chỉ nằm ở một vài sản phẩm, mà là thách thức hệ thống đối với an toàn bao bì thực phẩm.

Khuyến nghị thực tế cho người dùng

Tránh đựng đồ nóng trong nhựa; không hâm nóng thực phẩm trong hộp/túi nhựa trừ khi bao bì ghi rõ an toàn cho vi sóng.
Ưu tiên thủy tinh hoặc inox cho lưu trữ và hâm nóng thực phẩm.
Dùng hộp chuyên dụng đạt chuẩn tiếp xúc thực phẩm; tránh đồ nhựa tái sử dụng không rõ nguồn gốc.
Hạn chế nhựa in màu/hoa văn và mùi nhựa nồng.
Giảm tiếp xúc lâu: Không bảo quản thực phẩm quá dài ngày trong nhựa.
Chọn thực phẩm tươi, ít bao bì khi có thể.

Kết luận

Kết quả kiểm nghiệm trên 36 loại bao bì nhựa cho thấy rủi ro rối loạn nội tiết và chuyển hóa là hiện hữu và phổ biến. Dù không thể loại bỏ hoàn toàn nhựa trong đời sống, người tiêu dùng có thể giảm phơi nhiễm bằng các thói quen an toàn đơn giản như tránh nhiệt, ưu tiên thủy tinh/inox và hạn chế bao bì in màu. Đồng thời, cần thêm minh bạch từ nhà sản xuất và cập nhật tiêu chuẩn quản lý để bảo vệ sức khỏe cộng đồng.